Historie

Eext is een prachtig karakteristiek brinkdorp in de provincie Drenthe.
Het dorp heeft zeven brinken, een oud kerkje en mooie historische boerderijen.

De historie van Eext

Eext, in 1309 vermeld als Esethe, 1440 Exte, 1462 Ee(c)kster marktEgestermarkt, 1449 Ext, 1883 Eekst en 1887 Eext. De naam is afgeleid van ekesate = woning, woonplaats bij de eik of van agista, een oude waternaam, waarin de stam ag– = in beweging zetten.

Historie – Oudheid

Eext ligt op de Hondsrug, ontstaan tijdens de laatste twee ijstijden. Bij het stijgen van de temperatuur gingen de ijsmassa’s smelten en bleef een keileemrug van enkele tientallen kilometers over. Eext ligt daardoor op ongeveer 20 meter boven NAP. Door deze hoge ligging verbleven hier al heel vroeg mensen.

Ca. 12.000 jaar voor Chr. kwamen hier al mensen: rendierjagers. Dit waren echter trekkende volken en vestigden zich niet. Ongeveer 2500 jaar voor Chr. kwam het Trechterbekervolk. Zij vestigden zich hier permanent en bouwden de hunebedden. Drenthe heeft nog 53 hunebedden. Drie daarvan liggen in Eext.

Het is bekend dat er in 1420 19 boerderijen in Eext staan. In 1630 is het aantal toegenomen tot 26. Er waren destijds 239 bewoners, met ongeveer 240 ha. grond in privébezit. Een zeer groot gebied (meer dan 7.000 ha.) was gemeenschappelijk bezit. In 1841 werd de hervormde kerk, een zgn. Waterstaatskerk, gebouwd en werd er een predikant benoemd. Nu was Eext een dorp en geen gehucht of vlek meer, zoals dat destijds werd genoemd.

Besloten gemeenschap

Eext was een besloten gemeenschap. Alle ambachten waren in het dorp aanwezig. Zo was er een bierbrouwer, jeneverstoker, smid, wagenmaker, timmerman, kuiper, wever, snijder, schoenmaker en niet te vergeten een mulder. Zij hadden naast hun ambacht ook een landbouwbedrijf. Als bijvoorbeeld een kuiper een vat voor iemand moest maken, dan ging “de koper” in ruil daarvoor op zijn land werken. Als er verschil in prestatie was, dan werd dat na 1 november met elkaar verrekend met koren of bijvoorbeeld een half varken.

Brinken

Eext heeft zeven brinken. In Drenthe heeft alleen Zuidlaren er meer. Globaal kunnen we een brink omschrijven als een met gras begroeide ruimte tussen de bebouwing. Van oorsprong lagen de brinken aan de rand van het dorp. In de loop van de tijd is op en rondom de brinken gebouwd en liggen deze brinken nu in de bebouwing.

In Eext zijn alle brinken in het verleden beplant met hoofdzakelijk eikenbomen. Deze bomen werden o.a. gebruikt bij de boerderijbouw. Op kleine schaal werden ook wel essen geplant. Deze snelgroeiende bomen geven hard en taai hout zeer geschikt voor gereedschap (o.a. schop-, bijl-, en hamerstelen)

Tot in begin 20e eeuw liep in het voor- en najaar het vee los op de brinken en door het dorp. Om er voor te zorgen dat het vee in het dorp bleef en niet de es op liep lag er rond het dorp een heg. Deze heg is nu nog op een aantal plaatsen aanwezig.

Heide

Vooral aan de westzijde van de Hondsrug (het plateau) waren grote heidevelden. Op deze uitgestrekte heidevelden graasden de schapen. Er was in Eext een noord- en een zuid kudde met een scheper. Elke kudde bestond uit ongeveer 1500 schapen.

Rond 1875 is men begonnen de heidevelden te ontginnen en geschikt te maken voor landbouw en veeteelt. Hierbij maakte men dankbaar gebruik van de grote hoeveelheid mest uit de schaapskooien.

Door de komst van de kunstmest en schaalvergroting maakte de landbouw een snelle ontwikkeling door.

Veen

Het gebied waar nu Eexterzandvoort, Eexterveen, Eexterveenschekanaal, Wildervank en een gedeelte van Veendam liggen, was toen onbewoond en bestond uit woeste grond, vennen, moerassen en oerbossen. Deze gebieden werden, zo mogelijk, beheerd door de Boermarke. In de 18e eeuw werd een begin gemaakt met de vervening van deze gebieden.

Veldkeien

In het verre verleden zijn er in de ijstijd enorme hoeveelheden keien vanuit noord Europa in dit gebied terecht gekomen. Deze keien zijn gebruik als wegverharding in de buurt maar ook voor het bestraten van de Ossemarkt en de Vismarkt in de stad Groningen en het verzwaren van de zeedijken in noord Groningen en Friesland.

Share This